T24 Dış Haberler
Mahsa Amini‘nin gözaltında ölümünün birinci yıl dönümünde İranlı yetkililer, sert bir başörtüsü yasası üzerinde çalışıyor. Yeni yasaya göre, kadınlar kıyafet kurallarına uymadıkları için 10 yıla kadar hapis ve yüzlerce dolar para cezasına çarptırılabilecek.
The Middle East Eye, yasa tasarısının ayrıntılarını yayımladı. Yasa tasarısı, tanımladığı çeşitli “ihlaller” için bir dizi cezai önlem öngörüyor.
Ağır para cezaları
Sokakta “uygunsuz kıyafet” giydiği tespit edilen erkek ve kadınlar; ilk “ihlaller” için “altıncı derece”, sonraki “ihlaller” için ise “beşinci derece” olarak sınıflandırılan para cezalarıyla karşı karşıya kalacak.
İlk “suçlar” için 100 ila 500 dolar; ikinci ila dördüncü ‘suçlar’ için 500 ile 1000 dolar arasında değişen para cezaları gündemde. Daha sonraki ‘suçlar’ için ise 1000 ila 2 bin dolar para cezası verilecek.
Yasa ayrıca “kadınlar için uygunsuz kıyafetleri” de belirliyor. Kısa kollu giysiler, yuvarlak yakalı tişörtler, üç çeyrek boy pantolonlar ve yırtık pantolonlar; ‘kadınlar için uygunsuz kıyafetler’ olarak belirlenecek. Erkekler için ise düşük bel pantolon yasağı gelecek.
Parlamento Adalet Komisyonu, “uygunsuz kıyafet” giymeyi “suçu tekrar işleyenler” için 6 bin dolara ulaşabilecek önemli para cezaları, potansiyel tutuklama ve 5 ila 10 yıl arasında değişen hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verdi.
Vatandaşlara yakalama yetkisi ve ihbarcılık görevi
Yeni tasarı, vatandaşlara kolluk kuvvetlerinin yokluğunda suçluları yakalama ve yasalara uymayan kişileri ihbar etme görevi veriyor.
Ayrıca, öğretmenler de dahil olmak üzere işyerinde başörtüsü takmayan kamu çalışanları, 6 aydan 2 yıla kadar hükümetten ve kamu hizmetlerinden potansiyel olarak çıkarılmanın yanı sıra, kamu uyumsuzluğu için uygulanan cezalara benzer cezalarla karşı karşıya kalmaktadır.
Başörtüsü kurallarına uymayanlara hizmet verenler işten atılabilir
Tasarı ayrıca, turizmle ilgili yerlerde başörtüsü takmayan veya kıyafet kurallarına uymayan kişilere hizmet verilmesinin iş akdinin feshine yol açmasını öngörüyor. Cezalandırılan kişi aynı alanda iki yıla kadar çalışmaktan men edilme riskiyle de karşı karşıya kalacak. Ayrıca “uygunsuz” kıyafetler giyen kadınlara hizmet verdiği tespit edilen işletmekler, kapatılma ve diğer ciddi yaptırımlarla karşılaşacak.
“Yasa dışı kıyafetleri” teşvik eden bir işletmeden internet üzerinden mal veya hizmet satın alan kişiler, satın aldıkları ürünün 3 ila 4 katı tutarında para cezası ödeme riskiyle karşı karşıya kalacak.
Üniversite kampüslerinde ise “uygunsuz kıyafet” ilk olarak üniversitenin kendi disiplin yönetmelikleri çerçevesinde ele alınacak. “İhlaller” daha sonra polise sevk edilecek.
Sosyal medyada başı açık kadınların yer aldığı görüntülerin yayımlanması da 100 ila 500 dolar arasında değişen para cezalarıyla cezalandırılacak.
Çocuklara da uygulanacak
Yasanın bir diğer tartışmalı yönü ise 18 yaşından küçüklere yönelik cezalarla ilgili.
Parlamento Kültür Komisyonu üyesi Hüseyin Celali; 18 yaşından küçüklerin eğitim, istihdam ve bankacılık hizmetlerine erişim dahil olmak üzere çeşitli ayrıcalık ve sorumluluklara sahip olduğunu ileri sürerek reşit olmayanlara yönelik para cezalarını destekliyor.
Celali, başörtüsü yasasını ihlal etmenin bu ayrıcalıkların askıya alınması ve mali cezalarla sonuçlanacağını doğruladı.
Yasaya uymayanlar, uyuşturucu kaçakçılarından daha sert cezalandırılacak
Yasa ayrıca, başörtüsü takmayan yabancı ülke vatandaşlarına da ülkeden sınır dışı edilmelerine yol açabilecek mali cezalar getiriyor.
Adının açıklanmaması kaydıyla Middle East Eye’a konuşan bir avukat, başörtüsü yasasına uymamanın ağır sonuçları ile diğer suçların faillerine verilen cezalar arasında bir karşılaştırma yaptı. 5 kilogram kokain üretmek 100 ile 400 dolar para cezasına ve 15 yılar kadar hapis cezasına yol açıyor. Avukat, “Bu cezayı başörtüsü takmayan bir kadınla karşılaştırın. Bu yasaya göre sadece 280 milyon tümene kadar para cezasına çarptırılmakla kalmıyor, aynı zamanda polis gücüne ek olarak insanlar onu hemen tutuklayıp gözaltına alabiliyor” dedi.
