Türkiye’deki Emeklilerin Durumu ve Karşılaştırmalar
DİSK-AR, “Türkiye’de Emeklilerin Durumu: Emekli Aylıkları, Emekli Sayıları ve Ayrılan Kaynaklar” isimli başlıkla bir çalışma yayınladı. Bu çalışma, Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) verilerine de dayanarak, Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasında emekli maaşları, sosyal koruma harcamaları ve aktif/pasif sigortalı oranları açısından karşılaştırmalar sunuyor.
Araştırmaya göre, emeklilerin nüfus içindeki oranı artarken pastadaki payları düşüyor, emekli aylıkları ise giderek düşüyor. 2003’te asgari ücretin %36 üzerinde olan ortalama emekli aylığı, günümüzde asgari ücretin %22 altında seyrediyor. 2002’de ortalama emekli aylığının kişi başına GSYH’ye oranı %46,4 iken 2025’te bu oran %29’a geriledi. AB ülkelerinde ortalama emekli aylığı ve hak sahiplerine yapılan ödemelerin GSYH’ye oranı %9,8 iken Türkiye’de bu oran %3,7 düzeyinde bulunuyor. Aynı dönemde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bütçe transferlerinin Bütçe ve GSYH’ye oranı önemli ölçüde azaldı.
- Ortalama emekli aylığı 17.252 TL, ortalama işçi emekli aylığı ise 17.089 TL.
- En düşük emekli aylığı ise 14.469 TL.
- Emekliler ve hak sahipleri, işçilerden sonra Türkiye’nin en büyük toplumsal grubu: 2024 itibarıyla emekli ve hak sahipleri Türkiye nüfusunun %18,5’ini oluşturuyor.
“2009’dan bu yana Türkiye’de emeklilerin toplam nüfus içindeki oranı artmıştır.
- 2009’da Türkiye nüfusu 72,6 milyon ve emekli/hak sahibi sayısı 8,5 milyondu, oran %11,7.
- 2022’de Türkiye nüfusu 85,3 milyon ve emekli/hak sahibi sayısı 13,1 milyon, oran %15,4.
“Düşük emekli aylıkları nedeniyle milyonlarca emekli tekrar çalışıyor veya iş arıyor”
- Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kapsamında çalışanlar eklenince 2024’te aktif-pasif oranı 1,75.
- Avrupa ülkelerinde ortalama aktif/pasif oranı ise 1,5.
- 2002’de çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı %36,6 iken Aralık 2024’te %65,7’ye yükseldi.
